Yüksek frekanslı devreleri birbirine bağlarken ya da bir anteni bir alıcıya bağlarken genelde konnektör kullanırız. Türkçe olarak bağlayıcı ya da uyumlaştırıcı diyebiliriz sanırım. Bu yazıda genel olarak bağlayıcılar hakkında bilgi verip çok kullanılan N ve SMA türü bağlayıcılardan bahsedeceğim.

Bağlayıcı seçimi yapılırken frekans, bant genişliği, devrenin fiziksel yapısı ve iletilecek işaretin gücü önemlidir. Genelde frekans arttıkça iç yapısı daha küçük boyutlu bağlayıcı kullanmanız gerekir. Aslında manyetik dersi alanlar bunu hatırlayacaklardır. Kablonun karakteristik empedansı ve çalışabileceği frekans bandı iç iletkenle dış iletkenin arasındaki mesafeye ve oradaki maddeye bağlıdır. Tabiki yüksek güçlerde daha büyük iç iletkeni olan fiziksel olarak daha büyük bağlayıcılar kullanmanız gerekir.

Bağlayıcıları genel olarak 3 türde sınıflandırabiliriz:

1. Devre kartına bağlananlar (Edge Mount)
2. Kutuya / panele bağlananlar (Panel Mount)
3. Kabloya bağlananlar (Cable Mount)

Buna ek olarak dişi (Female) ve erkek (Male) tanımlarını yapmakta fayda var. Bu tanım maalesef biraz cinsiyetçi gibi görünse de bütün dünyada böyle kullanıldığı için ben de şimdilik bu şekilde kullanacağım.

Dişi tip bağlayıcılarda dış kısımda yiv bulunur ve bağlayıcının orta kısmı boştur. Erkekte ise dış kısım genelde dönebilen yapıdadır ve bağlayıcıyı genelde sabit olan dişi bağlayıcıya tutturmaya yarar. Ortasında da canlı uç bulunur. İki bağlayıcı sıkı bir şekilde birbirine tutturulduğunda işaret süreksizlik olmadan iyi bir şekilde bir ortamdan diğerine aktarılır.

SMA Dişi Tip	Erkek Tip

Dişi gibi görünüp ortasında canlı uç bulunan ya da dış kısmı erkek gibi görünüp orta kısmı boş olan bağlayıcılara ters kutuplu bağlayıcı (reverse polarity, kısaca RP) denir. Genelde Wi-Fi antenlerinde ve lisanssız bandda çalışan bazı donanımlarda ters kutuplu bağlayıcılar olabiliyor, satın alırken dikkatli olmak gerekiyor.

Düşük frekanslarda bağlayıcıları genelde elle sıkıştırıp bırakmak yeterli olsa da yüksek frekanslarda ve hassas uygulamalarda torklu anahtarlarla sıkmakta fayda vardır. Ucuz olmasalar da her laboratuvarda bulunması gereken bir alet. VNA Kalibrasyonu Temelleri bölümünü okumanızı tavsiye ederim.

SMA tip bağlayıcı için torklu anahtar

SMA Tipi Bağlayıcılar

Aslında SMA (SubMiniature version A) bağlayıcıların farklı boyutlarda türleri vardır, yani genel bir isimdir. Ancak genelde SMA denilince 3,5mm iç yarıçaplı bağlayıcılar akla gelir. Küçük boyutları ve 100W’a kadar kullanılabilmeleri sebebiyle birçok uygulamada SMA bağlayıcılar karşımıza çıkar. Özellikle düşük güçlü uygulamalarda rahatlıkla kullanılabilir. Küçük boyutu, düşük maliyeti ve kolay montajı sayesinde günümüzde en çok kullanılan bağlayıcı tipidir. İç yalıtkanı genelde teflondur (PFTE).

3,5mm yarıçaplı sık kullanılan SMA bağlayıcıların düşük kalitede olanları 2-3GHz’ye kadar, orta kalite olanları 10-12 GHz’ye kadar, yüksek kalitede olanları 18-24GHz’ye kadar kullanılabilir. Tabiki daha yüksek frekanslarda çalışabilenlerin fiyatları daha yüksektir. Basit ve ucuz olanları 1-3$’a bulmak mümkünken kaliteli bir SMA 40-50$’a kadar çıkabilir.

Küçük bir dip not olarak kısaca 3,5mm bağlayıcılardan da bahsetmekte fayda var. 3,5mm bağlayıcılar ile 3,5mm SMA aynı yapıdadır ve birlikte kullanılabilir. Ancak 3,5mm bağlayıcılarda iç yalıtkan olarak hava kullanılır, teflon yoktur, bu nedenle daha kırılgan ve daha pahalıdır. 26,5 GHz'e kadar önerilmekle beraber 30-35GHz’ye kadar kullanılabilir. Daha çok test sistemlerinde ve düşük kayıp gerektiren uygulamalarda kullanılır. Düşük maliyetli ve genel amaçlı ticari uygulamalarda tercih edilmez.

Farklı tiplerde SMA bağlayıcılar

N Tipi Bağlayıcılar

Yüksek güçlü uygulamalarda N tipi bağlayıcılar kullanılır. Kaliteli olanlar 1-2kW güçlerde rahatlıkla kullanılabilir. Büyük ve ağır oldukları için küçük devrelerle kullanıma çok uygun değillerdir. Basit olanları 1-2GHz, orta seviye olanlar 3-4GHz, kaliteli olanlar da 10-12GHz’ye kadar kullanılabilir.

Farklı tiplerde N tipi bağlayıcılar